Regen

Stoepen, straten, gebouwen en parkeerplaatsen laten geen regenwater door. Bijna overal wordt het regenwater verzameld in het riool. Als het hard regent, kan het riool de hoeveelheid regenwater niet aan en komt er water op straat of in de kelders te staan.

Droogte

Als het lang niet regent droogt de grond uit en dat leidt tot lage grondwaterstanden. Bomen en planten kunnen niet bij het water en er ontstaat schade doordat ze uitdrogen. Bovendien hebben de lage grondwaterstanden in binnensteden met houtenpaalfundering paalrot tot gevolg.

Bodem

Bij het watervriendelijk inrichten van een tuin is het belangrijk om rekening te houden met de ondergrond. De eigenschappen van verschillende grondsoorten kunnen ervoor zorgen dat bepaalde maatregelen niet verstandig zijn. Zo laat droge zandgrond makkelijk water door en is deze uitermate geschikt om het water direct te infiltreren. De dichte natte kleigrond kan geen vocht opnemen. Daardoor is kleigrond eigenlijk alleen geschikt voor bovengrondse afvoer en buffering van regenwater in de bovenste humuslaag en in bijvoorbeeld een tuinvijver.

Informeer bij de gemeente of het waterschap als je wilt weten welke grondsoort jij hebt.

Infiltreren van regenwater

Infiltreren is het laten wegzakken van water in de bodem. Dit wordt belemmerd door het grote percentage verharding in de vorm van stoepen, straten, gebouwen en parkeerplaatsen. Deze oppervlakken laten geen regenwater door. Door te vergroenen, door verharding achterwege te laten waar deze niet strikt noodzakelijk is, kan er meer water in de stad infiltreren, wat goed is voor de waterbalans.

Bufferen van regenwater

Door het aanleggen van groene daken, groene tuinen, greppels en vijvers en andere buffervoorzieningen kan het regenwater worden vastgehouden. Er ontstaat zo geen wateroverlast op straat en in kelders en water kan gebruik worden in droge periodes.

Er komen meer hete zomers met meer hete dagen; kwetsbare personen, oudere en zieke mensen hebben dan last van hittestress. Het steenachtige karakter van de stad houdt de warmte extra vast.

In een natuurlijke omgeving met begroeide oppervlakken en bomen zorgen bomen voor schaduw en een lagere oppervlaktetemperatuur en luchttemperatuur. Onverhard en beplant oppervlak verdampt water. Dit is de beste koeling voor de omgeving. Groene daken houden de ruimtes eronder en de omgeving koel. Daarnaast helpen ook lichte kleuren van daken, gevels en straten mee de stad koel te houden. Lichte kleuren reflecteren meer zonnestraling en warmen daardoor minder op. Toepassen van buitenzonwering houdt huizen koel. Dit kost allemaal geen energie en is beter dan het gebruik van airco’s.

De biodiversiteit (het aantal soorten) op aarde heeft zich ontwikkeld in miljoenen jaren. Door het ingrijpen van de mens zijn in de afgelopen 200 jaar al meer soorten uitgestorven dan in de 65 miljoen jaar daarvoor. Dit is natuurlijk jammer maar bedreigt ook onze kwaliteit van leven. Zo kon je de afgelopen jaren lezen dat 75% van de insecten in Nederland zijn verdwenen. Vogels eten insecten en daarom zijn er nu ook minder vogels. Plagen zoals de eikenprocessierups kunnen zich makkelijk uitbreiden omdat ze minder natuurlijke vijanden hebben zoals de koolmees, pimpelmees en boomklevers. Insecten zijn ook heel belangrijk bij het bestuiven van onze gewassen; zonder insecten geen voedsel. Alles hangt met elkaar samen.

Natuur in de bebouwde omgeving is geen tweederangs natuur vergeleken met de natuur van ons agrarisch gebied. Integendeel, deze is diverser dan het cultuurlandschap en vooral ook dichterbij. Dit is een verrassend idee voor mensen die denken dat natuur alleen buiten de bebouwde omgeving waardevol is en aldaar een grotere mate aan biodiversiteit vertoont. Inmiddels leeft meer dan de helft van de mensen in de stad; dezelfde tendens lijkt te gelden voor flora en fauna.
Tegenwoordig treft men vossen, bevers en everzwijnen aan in stadsparken en in woongebieden. Wat maakt de bebouwde omgeving zo aantrekkelijk en is er inderdaad meer leven?

Het blijkt dat de structuur van de bebouwde omgeving, afwisseling van hoog- en laag groen en rotsformaties in de vorm van gebouwen een diversiteit aan microklimaten bewerkstelligen die zorgen voor een evenredige diversiteit aan flora en fauna. Daarnaast is een voedselarme bodem voor de verschillende planten vergeleken met die van het agrarisch gebruikte gebied gunstiger. Minder verstoringen, minder hardrijdende auto’s en de aanwezige voedselresten zijn reden dat de stad zich tot een aantrekkelijk leefgebied voor dieren ontwikkeld heeft. De hogere temperaturen en meer beschutte plekken zijn eveneens redenen voor meer flora en fauna.

Iedere vierkante meter telt. Met een groene tuin, een groen dak een groene gevel, een groene erfafscheiding en een vijver in de tuin kan je de natuur een handje helpen.